ترامپ با تشدید تحریمها و حضور نظامی، صادرات نفت کاراکاس را هدف گرفت؛
محاصره نفتی ونزوئلا؛ بازی پرریسک واشنگتن
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی؛ دونالد ترامپ با اعلام دستور «محاصره کامل» نفتکشهای تحریمشده رفتوآمدکننده به ونزوئلا، فصل تازهای از فشار اقتصادی و امنیتی علیه دولت نیکلاس مادورو را گشود؛ اقدامی که نهتنها بازار نفت را تکان داد، بلکه توازن قوا در کارائیب را نیز وارد مرحلهای پرریسک کرد. بهدنبال این اعلام، قیمت نفت خام آمریکا بیش از یک درصد افزایش یافت؛ نشانهای از حساسیت بازار به هرگونه اختلال در عرضه، حتی اگر از سوی تولیدکنندهای باشد که سالهاست زیر تحریم قرار دارد.
راهبرد جدید واشنگتن، نفت را به خط مقدم تقابل بدل کرده است. ایالات متحده پیشتر نیز صادرات انرژی ونزوئلا را محدود کرده بود، اما اکنون با ترکیب تحریم، رهگیری نفتکشها و استقرار گسترده نظامی، در پی اجرای یک «محاصره موثر» است. برآوردها نشان میدهد صادرات نفت ونزوئلا که در ماههای اخیر به بیش از ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسیده، در صورت انسداد مسیرهای حملونقل، میتواند بهسرعت سقوط کند؛ ضربهای که اقتصاد شکننده این کشور را با کمبود شدید ارز و تشدید رکود مواجه میسازد.
اهمیت این فشار از آنجاست که بخش اعظم نفت ونزوئلا راهی چین میشود و تنها سهم محدودی با مجوز خاص به آمریکا صادر میگردد. بنابراین، محاصره نفتکشها نهفقط یک اقدام تحریمی، بلکه تلاشی برای مختلسازی شبکه لجستیک صادرات است. دادههای ردیابی کشتیها از مشارکت دهها نفتکش تحریمشده در تجارت نفت ونزوئلا حکایت دارد و حضور بخشی از آنها در کارائیب، اجرای عملیاتی این سیاست را محتملتر کرده است. به گزارش فایننشالتایمز، واشنگتن همزمان با تحریم شرکتهای کشتیرانی و نفتکشها، دامنه عملیات دریایی خود را بهطور کمسابقهای گسترش داده است.
در بعد امنیتی، تمرکز آمریکا بر کارائیب یادآور شدیدترین نمایش قدرت دریایی این کشور در دهههای اخیر است. استقرار ناوهای جنگی، هواپیماهای پیشرفته و هزاران نیرو، پیام روشنی به کاراکاس میفرستد: فشار تا تغییر رفتار یا حتی تغییر قدرت ادامه خواهد یافت. با این حال، همین رویکرد با چالشهای حقوقی و سیاسی در داخل آمریکا روبهرو شده و نگرانی از لغزش بهسوی درگیری مستقیم را افزایش داده است.
از منظر سیاستگذاری، محاصره نفتی میتواند دو مسیر متضاد بگشاید. در سناریوی نخست، فشار اقتصادی مادورو را به میز مذاکره سوق میدهد؛ مسیری که واشنگتن آن را کمهزینهتر از جنگ میداند. در سناریوی دوم، تشدید تنش و واکنشهای متقابل، ریسک درگیری ناخواسته را بالا میبرد؛ بهویژه اگر رهگیریها به حوادث امنیتی منجر شود. واکنش تند کاراکاس و فراخوان به بسیج نمادین کارگران نفت، نشان میدهد دولت ونزوئلا این اقدام را نه صرفا تحریم، بلکه «دزدی دریایی» تلقی میکند.
محاصره نفتی ونزوئلا آزمونی برای کارآمدی فشار حداکثری است: آیا نفت میتواند اهرم وادارسازی باشد یا به آستانهای خطرناک برای ثبات منطقهای بدل خواهد شد؟ پاسخ، نهفقط سرنوشت کاراکاس، که مسیر سیاست انرژی و امنیت در نیمکره غربی را نیز رقم میزند.
