پکن در مسیر قدرت‌نمایی اتمی

ماه گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که ممکن است در حال بررسی طرحی برای خلع سلاح هسته‌ای با چین و روسیه باشد. با این حال، پیش‌نویس گزارش پنتاگون که رویترز آن را مشاهده کرده، نشان می‌دهد پکن علاقه‌ای به چنین روندی ندارد. در این گزارش آمده است: «ما همچنان هیچ نشانه‌ای از تمایل پکن برای پیگیری این اقدامات یا ورود به گفت‌وگوهای جامع‌تر درباره کنترل تسلیحات مشاهده نمی‌کنیم.» طبق این گزارش، چین احتمالا بیش از ۱۰۰ موشک بالستیک قاره‌پیمای سوخت جامد از نوع «دی. اف- ۳۱» را در مجموعه‌های سیلوهای موشکی واقع در نزدیکی مرز این کشور با مغولستان مستقر کرده است.  پنتاگون پیش‌تر از وجود این مجموعه‌ها خبر داده، اما تاکنون آماری از تعداد موشک‌های مستقرشده در آنها ارائه نکرده بود.

سفارت چین در واشنگتن در واکنش به این گزارش اعلام کرد که پکن «راهبردی صرفا دفاعی» در حوزه هسته‌ای را دنبال می‌کند، سطح نیروهای اتمی خود را در «حداقل میزان لازم برای تامین امنیت ملی» حفظ کرده و همچنان به تعهد خود برای توقف آزمایش‌های هسته‌ای پایبند است. در پیش‌نویس گزارش پنتاگون نیز به هدف احتمالی موشک‌های تازه مستقرشده اشاره‌ای نشده و مقام‌های آمریکایی تاکید کرده‌اند که متن نهایی گزارش ممکن است پیش از ارائه به کنگره دستخوش تغییر شود. در ادامه این گزارش آمده است که شمار کلاهک‌های هسته‌ای چین در سال۲۰۲۴ همچنان در بازه پایین ۶۰۰کلاهک قرار داشته که به گفته پنتاگون، نشان‌دهنده کاهش شتاب تولید در مقایسه با سال‌های پیشین است. با این حال، وزارت دفاع آمریکا تاکید دارد روند گسترش توان هسته‌ای چین متوقف نشده و پکن در مسیری قرار دارد که تا سال۲۰۳۰ شمار کلاهک‌های خود را به بیش از هزار واحد برساند. چین در مواضع رسمی خود بارها اعلام کرده است به سیاست «عدم استفاده نخست از سلاح هسته‌ای» پایبند خواهد ماند.

گزارش پنتاگون فراتر از موضوع هسته‌ای، به تقویت همه‌جانبه توان نظامی چین نیز پرداخته است و اعلام می‌کند که پکن انتظار دارد تا پایان سال ۲۰۲۷ قادر باشد «در صورت بروز جنگ بر سر تایوان به پیروزی دست یابد». چین، که تایوانِ دارای نظام سیاسی دموکراتیک را بخشی از قلمرو خود می‌داند، هرگز توسل به زور برای «اتحاد مجدد» را کنار نگذاشته است. به گفته پنتاگون، پکن در حال نهایی‌سازی گزینه‌های نظامی خود برای تصرف تایوان از طریق «به‌کارگیری گسترده زور» است؛ از جمله اجرای حملاتی در فاصله ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مایل دریایی از سرزمین اصلی چین.

این گزارش در شرایطی منتشر می‌شود که کمتر از ۲ماه به پایان پیمان «استارت نو» – آخرین توافق کنترل تسلیحات هسته‌ای میان آمریکا و روسیه – باقی مانده است. این پیمان که در سال۲۰۱۰ امضا شد، تعداد کلاهک‌های هسته‌ای راهبردی و سامانه‌های پرتاب را محدود می‌کند و در فوریه۲۰۲۱ برای پنج سال تمدید شد. بسیاری از کارشناسان هشدار داده‌اند که پایان این توافق می‌تواند به آغاز یک رقابت تسلیحاتی سه‌جانبه میان آمریکا، روسیه و چین منجر شود. در بخش پایانی گزارش، به کارزار گسترده مبارزه با فساد به رهبری شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، اشاره شده است. به گفته پنتاگون، این پاک‌سازی‌ها که ارتش آزادی‌بخش خلق را نیز دربرگرفته، ممکن است در کوتاه‌مدت بر سطح آمادگی هسته‌ای تاثیر بگذارد؛ اما در بلندمدت می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای کلی کارآمدی و توان عملیاتی ارتش چین شود. بر اساس گزارش پنتاگون، طی ۱۸ماه گذشته دست‌کم ۲۶مدیر ارشد و مدیر پیشین در شرکت‌های دولتی صنایع تسلیحاتی چین تحت تحقیق قرار گرفته یا از سمت‌های خود برکنار شده‌اند.