رکورد بازدهی آذر بهنام وارداتیها؛
کورس قیمتی خودروها در آذر
بررسی بازار خودرو طی آذرماه حاکی از آن است که بازار وارداتیها، مونتاژیها و خودروهای داخلی بهترتیب بیشترین بازدهی را در نهمین ماه از سال داشتهاند. «دنیایاقتصاد» برای رصد بازار خودرو بهای ۳۰محصول داخلی، مونتاژی و وارداتی را از ابتدای آذر تا روز گذشته زیر ذرهبین قرار داده است. بر این اساس قیمت خودروهای داخلی بهطور میانگین ۲۱۲.۵میلیونتومان و ۱۹.۶درصد افزایش پیدا کردهاست. محصولات مونتاژی نیز رشد قیمتی معادل ۴۸۲.۵میلیون (۲۱.۴درصد) داشتهاند. همچنین بهای خودروهای وارداتی نیز در همین بازه زمانی بهطور میانگین رشد یکمیلیارد و ۷۵میلیونتومانی و ۲۲.۸درصدی داشتهاست. بنابراین میتوان گفت؛ بازار خودرو طی آذرماه کاملا ملتهب بوده است.
یکی از دلایل اصلی این موضوع را میتوان رشد بهای ارز طی این مدت دانست. در ابتدای بازه مورد بررسی ما، یعنی اول آذر هر دلار در بازار آزاد ۱۱۳هزار و ۳۰۰تومان خرید و فروش میشد اما روز گذشته این رقم به حدود ۱۳۲هزارتومان رسید، بنابراین در این مدت زمان بهای دلار در بازار آزاد نیز رشدی معادل ۱۶.۵درصد داشتهاست اما آنطور که مشخص است رشد قیمت در بازار خودرو جلوتر از ارز حرکت کردهاست. همچنین افزایش انتظارات تورمی نیز در پی آشفتگی در وضعیت اقتصادی و سیاسی میتواند دلیل دیگری بر این موضوع باشد. در کنار رشد قیمت ارز و انتظارات تورمی، بهعنوان عامل دیگری که موجب رشد قیمت در بازار خودرو شده، میتوان به تشدید تحریمها در پی فعالسازی مکانیسمماشه اشاره کرد. این موضوع موجب سختترشدن واردات قطعات خودرو برای داخلیها و مونتاژیها و همچنین پیچیدگی بیشتر واردات خودرو شدهاست. از جهت دیگر فعالسازی این سازوکار منابع ارزی در کشور را تحتتاثیر قرار میدهد که میتواند موجب تاثیر غیرمستقیم روی حوزه خودرو شود، چراکه تخصیص ارز به این حوزه با مشکل مواجه میشود.
عامل سومی هم که میتوان به آن اشاره کرد، سرگیجه سیاستگذاری خودرویی در داخل کشور است. تصمیمسازیها در حوزه خودرو از ابتدای سال تاکنون بهشدت دچار آشفتگی بودهاست، نابسامانی در ابلاغ آییننامهها، تاخیرهای گسترده در تخصیص ارز و بلاتکلیفی در تعرفه واردات سالجاری تا آبان ماه را میتوان بهعنوان نمونههایی از این موضوع برشمرد؛ در واقع سیاستگذاری منسجمی در حوزه خودرو وجود ندارد که این موضوع هم میتواند در افزایش نااطمینانیها در بازار تاثیرگذار باشد.
رشد قیمت داخلیها زیر سایه دلالی
در بررسی جزئیات تغییرات بازار در آذرماه، ابتدا سری به خودروهای داخلی بزنیم. تولیدات دو خودروساز بزرگ کشور در ماه پایانی پاییز رشد قابلتوجهی را در بازار تجربه کردهاست، بهطوریکه 10 خودروی داخلی مورد بررسی «دنیایاقتصاد» بهطور میانگین رشد 212.5میلیونتومانی و 19.6درصدی داشتهاند.
یکی از دلایل اصلی این موضوع جدا از عوامل کلی که تمام بازار را تحتتاثیر قرارداده (مانند نرخ ارز)، به شکاف شدید قیمتی بین کارخانه و بازار برای این محصولات مربوط میشود. این شکاف قیمتی حالا از مرز 40درصد گذشته و جذابیت زیادی برای دلالان ایجاد کردهاست. سوداگران با خرید از کارخانه و فروش در بازار سود زیادی کسب میکنند اما پیششرط آن سطح بالای قیمتها در بازار است، بنابراین فعالیت این واسطهگران در جهت رشد قیمت در بازار اوج گرفتهاست. از بین 10 محصول داخلی که تغییرات قیمتی آنها را طی نهمین ماه از سال بررسی کردیم، رکورددار رشد قیمت، پژوپارس ELX-XU7P است.
این خودرو از خطتولید خارجشده اما هنوز خودروهای نویی از این مدل در بازار خرید و فروش میشوند و خودرویی با تقاضای بسیار قابلتوجه است. اول آذرماه این محصول یکمیلیارد و 85میلیونتومان خرید و فروش میشد اما روز گذشته در بازار یکمیلیارد و 400میلیونتومان قیمتگذاری شد تا رشد قیمتی معادل 315میلیونتومان و 29درصدی را بهنام خود ثبت کند. در رتبه دوم بیشترین رشد قیمت خودروهای داخلی نیز دناپلاس اتوماتیک توربوآپشنال قرار میگیرد. این محصول ایرانخودرو دیروز یکمیلیارد و 680میلیونتومان قیمت داشت؛ این در حالی است که این رقم در روز ابتدایی آذرماه یکمیلیارد و 375میلیونتومان بود، بنابراین در مدت زمان یادشده بهای این خودرو 305میلیونتومان معادل 22.2درصد رشد داشتهاست. اما کمترین رشد قیمت بین این خودروها متعلق به کوییک دندهای است که در مدت زمان یادشده بهای آن از 685میلیونتومان به 765میلیونتومان رسیده و رشد قیمت 80میلیونتومانی و 11.7درصدی داشتهاست.
تاثیر اوجگیری تحریمها بر مونتاژیها
خودروهای مونتاژی نیز طی آذرماه رشد قیمت بالایی داشتهاند. 10 محصول مونتاژی که تغییرات قیمتی آنها را رصد کردیم طی آخرین ماه پاییز بهطور میانگین 482.5میلیونتومان و 21.4درصد رشد قیمت داشتهاند. یکی ازعواملی که روی بهای خودروهای مونتاژی اثرگذار بودهاست، اعمال تحریمهای جدید با فعالسازی مکانیسم ماشه است که موجب افت عرضه این دست از خودروها شدهاست. مکانیسمماشه اوایل مهرماه امسال اعمال شد، این مکانیسم همه تحریمهای شورایامنیت سازمانملل را علیه کشور فعال کرد. تاثیرات چنین موضوعی عموما بهصورت تدریجی خودنمایی میکند. یکی از عوارض آن را هم میتوان در شکل و حجم فعالیت خودروسازان چینی در ایران دانست. محدودیتهای جدید تفاوتی ماهوی با تحریمهای ثانویه دارد و از آنجا که از طرف سازمانملل اعمال میشود، چینیها هم قدرت کمتری برای عدمتمکین دارند، بنابراین زیر سایه این تغییرات حجم عرضه خودروهای مونتاژی چینی به بازار کاهش یافتهاست.
بین این محصولات نیز بیشترین رشد قیمت مربوط به KMC T8 است. این خودرو روز گذشته در بازار سهمیلیارد و 300میلیونتومان معامله شد. این در شرایطی است که بهای آن در اولین روز از آذرماه 2میلیارد و 400میلیونتومان بود، بنابراین بهای این خودرو در مدت زمان مذکور 900میلیونتومان یا بهعبارتی 37.5درصد رشد داشتهاست. بعد از این خودرو نیز لاماری ایما بیشترین رشد قیمت را دارد. این خودرو در مبدا بازه زمانی مورد بررسی، بهایی معادل دومیلیارد و 580میلیونتومان داشت اما روز گذشته در بازار سهمیلیارد و 350میلیونتومان قیمتگذاری شد تا رشد قیمت آن به 770میلیونتومان و 29.8درصد برسد. بهای فونیکس آریزو6 پرو نیز از 2میلیارد و 300میلیونتومان به 2میلیارد و 900میلیونتومان رسیدهاست، بنابراین میتوان گفت رشد قیمت آن 600میلیونتومان و 26درصد بودهاست. کمترین رشد قیمت هم مربوط به ریسپکتپرایم است که با 12.5درصد رشد، قیمت آن از 2میلیارد به 2میلیارد و 250میلیونتومان رسیدهاست.
وارداتیها؛ رکورددار رشد قیمت
اما بین گروههای خودرویی که افزایش بهای آنها را محاسبه کردهایم، بیشترین رشد قیمت مربوط به وارداتیها بود که 10محصول آن بهطور میانگین رشد یکمیلیارد و 75میلیونتومانی و 22.8درصدی را تجربه کردهاند. بازار خودروهای وارداتی طی این مدت بهطور شدیدی تحتتاثیر واردات قطرهچکانی و محدودیتهای ارزی قرار گرفته است. واردات خودرو طی ماههای اخیر کاملا بهصورت قطرهچکانی انجامشده و حتی تا آبان ماه امسال خبری از تعرفهها هم نبود. حتی روز گذشته سیدحامد عاملی، معاون وزیر صمت در پاسخ به تخصیص 2میلیارد دلار برای واردات خودرو از سوی بانکمرکزی، گفت: «به بانکمرکزی نسبت به تخصیص ارز برای واردات اعلام کردهایم؛ با وجود پیگیریهای صورتگرفته تاکنون موفق نشدهایم از این منابع پیشبینیشده در قانون بودجه۱۴۰۴ در اختیار واردکنندگان خودرو قرار دهیم.» بنابراین حتی ارزی هم به واردات تخصیص داده نشده، در نتیجه خودروهایی که الان در بازار وجود دارند با شیب زیادی درگیر رشد قیمت هستند.
در این بین بیشترین رشد قیمت بین 10 محصول وارداتی که تغییرات قیمتی آنها را رصد کردیم مربوط به فولکس واگن ID.4 بود که با اختلاف زیاد نسبت به دیگر وارداتیها در رتبه اول رشد قیمت قرار گرفتهاست. بهای این خودرو در اولین روز از آذرماه 4میلیارد و 800میلیونتومان بود اما دیروز همین خودرو در بازار 6میلیارد و 900میلیونتومان قیمتگذاری شد تا در مدت زمان موردبررسی رشد قیمتی 2میلیارد و 100میلیونتومانی و 43.7درصدی داشتهباشد. در رتبه دوم این ردهبندی نیز اشکودا سوپرب قرار گرفتهاست که بهای آن از سهمیلیارد و 200میلیونتومان در ابتدای آذر به چهارمیلیارد و 200میلیونتومان در روز گذشته رسیده تا افزایش یکمیلیاردتومانی و 31.2درصدی داشتهباشد. کمترین رشد قیمت نیز مربوط به BMW e-Drive است که دیروز با 800میلیون رشد قیمت نسبت به ابتدای آذر در بازار 7میلیارد و 800میلیونتومان معامله شد تا رشد قیمت آن به 11.4درصد برسد.
