اخبار تاريخ و اقتصاد روزنامه شماره ۶۴۶۶

اواخر دهه ۱۹۸۰ به دنبال پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بسیاری از نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل در پی یافتن چارچوبی نوین برای تبیین منازعات آینده جهان برآمدند. در این میان، نظریه «برخورد تمدن‌ها» (Clash of Civilizations) به‌عنوان یکی از پرنفوذترین و در عین حال جنجالی‌ترین نظریات مطرح شد. این نظریه مدعی است که منبع اصلی تعارضات جهانی در دوران پساجنگ سرد نه ایدئولوژی و نه اقتصاد، بلکه تفاوت‌های فرهنگی و تمدنی است. هرچند نام ساموئل‌ هانتینگتون بیش از همه با این نظریه گره خورده است، اما ریشه‌های فکری آن را باید در آثار متفکرانی چون آرنولد جوزف توین‌بی جست‌وجو کرد؛ تاریخ‌نگاری که تمدن را واحد اصلی تحلیل تاریخ بشر می‌دانست.

در آستانه یک دگرگونی در روابط بین‌الملل هستیم که به ‌اندازه سال‌های ۱۹۱۹، ۱۹۴۵ یا ۱۹۸۹ مهم است. همچون برهه‌های پیشین، پایان نظم بین‌المللی لیبرال لحظه‌ای آکنده از امید و هراس است، زیرا قطعیت‌های کهنه، چه خوب و چه بد، رنگ می‌بازند.