معاون وزیر نیرو مطرح کرد؛
کمآبی؛ نتیجه ۷۰ سال مدیریت نادرست
به گزارش ایسنا، حمیدرضا جانباز، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، در شصتوهفتمین گردهمایی مدیران ارشد بخش آب کشور بر ضرورت شکلگیری نشستهای گفتمانی منسجم در حوزه آب با محوریت وزارت نیرو تاکید کرد و گفت: بخش آب نیازمند فضایی برای گفتوگوی مرجع، تخصصی و فارغ از جایگاههای اداری است تا این گفتوگوها به گفتمان غالب و در نهایت به اقدام عملی منجر شود. مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به ریشههای ناترازی کنونی در بخش آب کشور تصریح کرد: سبک مدیریت و تصمیمگیریهای ۷ دهه گذشته، ما را به وضعیت فعلی رسانده است. با وجود سیاستها و برنامههای متعدد، در بسیاری موارد تصمیمها به اقدامات موثری منتهی نشدهاند. اکنون تمرکز بر این است که همکاری بینبخشی تقویت و فرآیند تصمیمگیری به اجرا در استانها منتهی شود.
وی با تاکید بر قانون برنامه هفتم توسعه گفت: امروز دیگر امکان تعارف وجود ندارد؛ ما بهعنوان رؤسای دستگاههای اجرایی باید در تفریغ بودجه و پایان سال اول اجرای برنامه پاسخ دهیم که چه اقدام عملی انجام دادهایم. در عین حال برنامه هفتم پیشرفت یک فرصت است؛ چرا که برای نخستین بار جداول و تکالیف صریحی پیشبینی شده که مسیر را نشان میدهد. موضوعاتی مانند بازار بهرهوری آب، طرح تعادلبخشی، کنتورهای هوشمند، تحویل حجمی آب، توسعه مشارکت بخش خصوصی و استفاده از ظرفیتهای گردشگری که سالهاست مطرح بوده، اما در عمل بهطور کامل محقق نشدهاند. وی با اشاره به چالش تحویل حجمی آب بهویژه در بخش کشاورزی گفت: اگرچه در برخی استانها اعلام میشود تحویل بهصورت حجمی انجام میشود، اما نخستین نقد بهرهبرداران این است که تحویل واقعی حجمی نیست. این موضوع نیازمند هماهنگی جدیتر بین وزارت نیرو و بخش کشاورزی است و باید در جلسات تخصصی دنبال شود.
تغییر اقلیم، پایه ناترازی آب در کشور
جانباز یکی از محورهای اصلی آسیبشناسی وضعیت موجود را تغییر اقلیم دانست و تصریح کرد: ما باید بپذیریم که شرایط اقلیمی تغییر کرده است؛ در گذشته آب و بارش بیشتری داشتیم، اما امروز در بسیاری از استانها با کاهش منابع آبی مواجهایم. این واقعیت یکی از پایههای اصلی ناترازی کنونی در بخش آب است.
وی ادامه داد: در کنار اقلیم، تحولات اقتصادی و اجتماعی سالهای اخیر نیز بسیار تعیینکننده بوده است. سطح توقعات، شرایط بهداشتی و مسائل اجتماعی مردم تغییر کرده و دیگر نمیتوان با همان رویههای گذشته با جامعه ارتباط برقرار کرد. فاصلهای میان نگاه دستگاه اجرایی و مطالبات مردم در سطح جامعه وجود دارد که اگر دیده نشود، حکمرانی آب با چالش جدی مواجه خواهد شد. مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به ضعفهای موجود در حکمرانی آب گفت: در حوزه حکمرانی مطلوب، ضعفهای جدی داریم. یکی از نشانههای آن، کمتوجهی به مدیریت مصرف است.
وی افزود: حتی در استانهایی که عنوان میشود اضافهبرداشت نداشتهاند، واقعیت این است که مصرف بالاست. در بخش صنعت نیز هنوز در تغییر فناوریها و اصلاح روشهای مصرف عقب هستیم. برای مثال، اقداماتی که امروز در برخی صنایع بزرگ برای اصلاح سیستمهای خنککاری در حال انجام است، باید سالها قبل اجرا میشد. جانباز بزرگترین شاخص ضعف حکمرانی آب را کمبود دادههای دقیق و هوشمند دانست و گفت: وقتی داده معتبر نداریم، تصمیمگیری هم دچار اشکال میشود. اگر قرار است کاهش مصرف اتفاق بیفتد، باید مشخص باشد کاهش نسبت به چه عدد و چه مبنایی است. امروز حتی در اسناد بالادستی، از جمله سند امنیت غذایی، اعداد متفاوتی وجود دارد و این ناهماهنگی کار را دشوار کرده است.
جانباز با اشاره به آمارهای رسمی خاطرنشان کرد: بر اساس دادههای مرکز آمار، ما عملا معادل حدود ۲ میلیارد مترمکعب آب را فقط در قالب صادرات شیر از کشور خارج کردهایم؛ عددی که شاید در نگاه اول باور پذیر نباشد. دلایل متعددی برای این مساله مطرح میشود که یکی از آنها این است که تولیدکننده با نهادههایی که ارز ترجیحی دریافت کردهاند تولید میکند، اما فروش محصول در داخل کشور درآمد کافی برای او ندارد و در نتیجه صادرات را ترجیح میدهد. اگر قیمتها واقعی بود و سازوکارهای اقتصادی بهدرستی عمل میکرد، آیا چنین حجمی از صادرات غیر مستقیم آب اتفاق میافتاد؟ جانباز تاکید کرد: اصلاح الگوی کشت، واقعیسازی قیمت آب و استفاده از فناوریهای نوین باید بهصورت همزمان و هماهنگ دنبال شود در غیر این صورت، ناترازی منابع آب کشور همچنان تداوم خواهد داشت.
