دستیار اجتماعی رئیس جمهور: حدود ۳۷ درصد از جوانان کشور در سن کار شاغل و محصل نیستند / راهی جز استفاده از تجربه ژاپن نداریم
علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور جمعه ۲۸ آذر در همایش ملی پژوهش کار مبتنی بر اقتصاد دانشبنیان در مشهد، با تأکید بر اینکه برونرفت جامعه از مشکلات نیازمند ترکیبی از انسانهای ماهر، بسترهای خلاقیت و نوآوری و گسترش پژوهش است، اظهار کرد: تجربه کشورهای توسعهیافته نشان میدهد عامل اصلی جهش، نیروی انسانی، نه منابع طبیعی توانمند بوده است.
وی با اشاره به پژوهشی که از سال ۱۳۷۷ آغاز و نتایج آن در کتاب معمای دولت مدنی منتشر شده است، تشریح کرد: در بررسی کشورهای تازه صنعتیشده مانند برزیل، سنگاپور، ژاپن، کره جنوبی مشخص شد که برخلاف ایران، طبقه متوسط صنعتی موتور اصلی توسعه بوده و نقش مراکز پژوهشی و پرورش انسانهای خلاق و نوآور در همه این کشورها مشترک است.
دستیار اجتماعی رئیس جمهوری افزود: این کشورها مسیر توسعه را میانبر زدند و با تکیه بر شایستهسالاری، دولتهای خلاق و نوآور شکل دادند؛ بهگونهای که برای جذب نیروی انسانی، آزمونهایی با دهها و حتی صدها هزار داوطلب برگزار میشد و هیچ کشوری با فشار سیاسی در استخدام یا مدیریت به توسعه نرسیده است.
وی با اشاره به تجربه ژاپن در پرورش و شبکهسازی نیروهای خلاق و بهرهگیری از دانشجویان اعزامی به خارج از کشور، تصریح کرد: این کشورها با سازماندهی خلاقیت و دانش، توانستند توسعه صنعتی و اقتصادی خود را محقق کنند و ما نیز راهی جز این مسیر نداریم.
ربیعی با تأکید بر ضرورت بازنگری در نظام آموزشی، گفت: خروجی آموزش باید انسانهایی توانمند در حل مسئله، زندگی فردی و اجتماعی و دارای نگاه مسئولانه به جامعه و آینده کشور باشد؛ چراکه کشور امروز در مسیرهایی گرفتار شده که پیشتر پیموده شدهاند و عبور از بنبستهای موجود، نیازمند اصلاح نگاه به نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی است.
وی با ابراز خرسندی از رویکرد مراکز علمیکاربردی، بهویژه مراکز علمیکاربردی خانه کارگر، بیان کرد: این مراکز مسیری را در پیش گرفتهاند که خروجی آن تربیت انسانهای تواناتر است و تحول در منابع انسانی، شرط اساسی توسعه، برونرفت و جهش، بهویژه در شرایط فشارهای بینالمللی و تحریمها بهشمار میرود.
وی با اشاره به وضعیت منابع انسانی کشور اظهار کرد: نرخ نیت در میان جوانان بسیار بالاست؛ بهگونهای که حدود ۳۷ درصد از جوانان کشور در سن کار شاغل و محصل نیستند و حتی در حال مهارتآموزی و حتی داوطلب شغل محسوب نمیشوند. در عین حال، برخی استانها و صنایع با کمبود نیروی کار و مشاغل خالی مواجهند که این امر، علاوه بر کمبود مهارت، از تغییرات ذهنی در میان نسلهای دهه ۷۰ به بعد حکایت دارد.
وی با اشاره به تاثیر همزمان دستمزد پایین، تغییر نگرش به کار و عوامل دیگر، گفت: وضعیت نیت نهتنها راهحل توسعهای به همراه ندارد، بلکه به بحران اجتماعی منجر میشود، در حالی که تجربه کشورهای توسعهیافته نشان میدهد رشد و جهش اقتصادی همواره بر پایه جمعیت جوان، ماهر و خلاق شکل گرفته است.
ربیعی با بیان اینکه تحریم، جنگ و نااطمینانی، فضای سرمایهگذاری را مختل کرده و حتی سرمایهگذار داخلی را نیز مردد میکند، تأکید کرد: در چنین شرایطی نقش خلاقیت و نوآوری برجسته میشود؛ چراکه منابع مالی کشور نسبت به گذشته بهشدت کاهش یافته و امکان اتکای صرف به سرمایهگذاریهای کلان وجود ندارد.
وی افزود: بروز خلاقیت و نوآوری بدون سیاستگذاری ممکن نیست و تجربه کشورهایی که مسیر توسعه را پیمودهاند نشان میدهد آغاز این حرکت از مراکز آموزشی بوده است. رشد ناکافی اقتصاد عمدتا ناشی از نبود سرمایهگذاری و پایین بودن بهرهوری نیروی انسانی است. بدون بهرهوری حتی با وجود پول زیاد، منجر به پولپاشی میشود.
دستیار اجتماعی رئیس جمهوری با اشاره به نیاز حدود ۲۷۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری برای تحقق رشد هشتدرصدی، تصریح کرد: چنین سرمایهای در دسترس نیست و ادعای رشد بدون سرمایهگذاری نیز در عمل محقق نشده است. در این شرایط، تنها راه جبران بخشی از این کمبود، اتکا به انسانهای خلاق و بهرهور و افزایش بهرهوری است.
وی افزود: مزیت اصلی ایران، ظرفیت انسانی آن است و توسعه و مدرنشدن نه با ساختمانها، بلکه با انسانها محقق میشود. ایران با این سرمایه انسانی، ظرفیت جهش دارد و آینده رشد و توسعه کشور به نیروهای خلاق و نوآور گره خورده است.
ربیعی ادامه داد: کشور ما مزیت تمدنی و سرمایه انسانی عظیم دارد و تفاوت آن با کشورهایی که جمعیت محدودی دارند و بخش عمده ساکنانشان خارجی است، در همین نکته است. مشکل ما این است که هنوز به جای سرمایه انسانی، از اصطلاح نیروی انسانی یا منابع انسانی استفاده میکنیم، در حالی که سرمایه انسانی به معنای انسانهای دارای مهارت، خلاقیت و توان نوآوری است.
وی تأکید کرد: با اقداماتی همچون فعالیتهای جاری در مراکز علمیکاربردی، میتوان بستر خلاقیت و نوآوری را فراهم کرد و این سرمایه انسانی است که میتواند آیندهای متفاوت و توسعهیافته برای ایران رقم بزند.
دستیار اجتماعی رئیس جمهوری با بیان اینکه اکنون جهان در دوره انقلاب صنعتی چهارم قرار دارد، بیان کرد: با مهارتمندشدن ۲۰ میلیون نفر از جمعیت نیت(به جوانانی گفته میشود که در سن جوانی و کار مشغول به تحصیل، مهارت آموزی و شاغل نیستند)، جهش واقعی رخ خواهد داد و این امر ما را به سمت انقلاب صنعتی چهارم سوق میدهد، در حالی که مهارتهای فعلی کشور عمدتا مربوط به انقلاب صنعتی اول و دوم است. نسل جدید ذهنیتی نزدیک به انقلاب صنعتی چهارم دارد و تمایل به کار در این بستر را نشان میدهد، اما زیرساختها و سیاستگذاری همزمان لازم است. سهم ایران از اقتصاد دیجیتال در سال ۱۴۰۱ حدود ۴.۷ درصد بوده و برنامه هفتم توسعه پیشبینی ۱۰ درصد را دارد.
وی به مهارتهای مورد نیاز اشاره کرد: مهارتهای ارتباطی و شنیدن فعال، مهارت همدلی، کار تیمی، حل تعارض و مدیریت تنش از مهارتهای مورد نیاز است. ضعف این مهارتها منجر به افزایش مشکلات اجتماعی مانند خودکشی و بیاعتمادی شده است و پژوهشها نشان میدهد نگاه غالب در جامعه به همکاری و اعتماد ضعیف است.
ربیعی ادامه داد: مهارت رهبری نیز ضروری است. هر فرد میتواند نقش رهبری خود را ایفا کند و توانایی تصمیمگیری اجتماعی و انتخاب بهترین راهحل با توجه به تاثیر آن بر دیگران، از مولفههای اصلی توسعه و پیشرفت کشور است.
وی با تأکید بر اینکه مهمترین مهارت در کشورهای موفق، مهارت تغییر است، تشریح کرد: این به معنای توانایی پذیرش تغییر، فهم شرایط، شناسایی تغییر و فرصتیابی از دل آن است. جهان با شتابی بسیار بالا در حرکت است و تنها کسانی موفق خواهند بود که مهارت تغییر را آموخته باشند.
دستیار اجتماعی رئیس جمهوری تصریح کرد: سیستمها و انسانهایی که نتوانند با تغییر تطبیق یابند، سیستمهای دایناسوری هستند و همانند دایناسورها محکوم به حذفند. از این رو، مهارت تغییر، انعطافپذیری، مدیریت ترس و مقاومت و یادگیری مداوم اهمیت بنیادین دارد.
وی افزود: نقش خلاقیت و نوآوری در رشد اقتصادی، شکلگیری کسبوکارهای جدید، افزایش بهرهوری، تحقق رشد فراگیر، اشتغال پایدار، حل مسائل اجتماعی، کاهش آسیبها و ایجاد جامعه شاد و پویا برجسته است. توسعه علم و فناوری، سرمایه انسانی و پرورش تفکر انتقادی پیشنیاز اصلی این مسیر است و نظام آموزشی باید خلاقمحور باشد.
وی با انتقاد از حذف یا نادیده گرفتن فصل دوم پایاننامهها یعنی پژوهش و نظریه گفت: بدون نظریه و فصل دوم، نظام پژوهشی پاسخگو نیست و افراد نمیتوانند تصمیمگیری درست داشته باشند. بیش از ۹۱۰ هزار پایاننامه در کشور تولید شده است. اما بدون پژوهش و نظریه، مسائل اساسی مانند آب، انرژی و توسعه حل نخواهد شد. بیتوجهی به پژوهش و نگاه غیرعلمی در تصمیمگیریها، به بحران میانجامد.
بخش سایتخوان، صرفا بازتابدهنده اخبار رسانههای رسمی کشور است.
