چرا از سرعت پیشروی دلار و طلا کاسته شد؟
لیدری بورس در لیگ بازارها
این رشد در ادامه مسیر صعودی هفتههای اخیر رخداد و بازدهی مثبت بورس تهران به ششمین هفته متوالی رسیدهاست. شاخص هموزن نیز در هفته مذکور درخشان ظاهر شد و گوی سبقت را از شاخصکل ربود. شاخص هموزن با رشد ۷.۴۷درصدی نشانداد؛ تقاضای ایجادشده در تالار شیشهای متاثر از خوشبینیهای جدید از انتظارات مثبت سودآوری در این بازار است و صرفا به نمادهای بزرگ و شاخصساز محدود نبودهاست. کسب این بازدهی بالاترین میزان رشد شاخص هموزن در ۴۸هفته اخیر بهشمار میرود. در فرابورس هم شاخصکل این بازار با رشد ۶.۴۵درصدی پرقدرت ظاهر شد. به اینترتیب بورس با کسب بازدهی ۷درصدی، بازارهای موازی را پشتسر گذاشت. بازگشت اقبال سرمایهگذاران حقیقی، تشدید انتظارات تورمی و رشد قیمت دلار از مهمترین محرکهای بورس در این مسیر بودند. پس از بورس، سکه طلا با ثبت رشد ۴.۸۴درصد در مقیاس هفتگی در جایگاه دوم ایستاد. رتبه سوم به طلای ۱۸ عیار با کسب بازدهی ۴.۴۶درصد اختصاص یافت. دلار بازار آزاد نیز که بهعنوان محرک و پیشران صعود همه بازارها بود در قعر جدول بازدهی بازارهای دارایی ایستاد و در هفتهای که گذشت تنها رشدی ۲.۵۹درصدی را بهثبت رساند. در ۶ هفته گذشته، بازار سهام با عبور از سقفهای تاریخی، توانست مسیر صعودی خود را تثبیت کند و جایگاه خود را بهعنوان یکی از مهمترین گزینههای سرمایهگذاری در اقتصاد ایران محکم کند. در نیمه دوم سال۱۴۰۴، بازار سهام بارها برتری خود را نسبت به بازارهای موازی به رخ کشیده است؛ بهطوریکه ارزیابی عملکرد هفتگی بورس در مدت سپری شده از نیمسال دوم ۱۴۰۴ نشان میدهد، بازار سهام توانسته است ۹بار بازدهی بالاتری نسبت به بازارهای موازی همچون ارز، طلا و سکه ثبت کند.
این برتری هفتگی، نشاندهنده تداوم جریان پول در بازار سرمایه و بهبود وضعیت بورس بهعنوان مقصد اصلی سرمایهها در ماههای اخیر است. این روند بیش از هر چیز از تغییر انتظارات سرمایهگذاران و افزایش جذابیت داراییهای مولد حکایت دارد. استقبال گسترده سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی، افزایش عمق معاملات و گسترش دامنه توجه به صنایع مختلف، بیانگر آن است که بازار سهام توانسته اعتماد ازدسترفته ادوار گذشته را تا حد زیادی احیا کند. از این منظر، بورس تنها صحنه ثبت رکوردهای آماری نبودهاست. برآیند اظهارات کارشناسان بازارهای مالی حاکی از آن است اکنون بازار سهام یکی از مهمترین گزینههای استراتژیک سرمایهگذاری در فضای اقتصادی کنونی محسوب میشود. خالص تغییر مالکیت هفتگی نیز به رقم ۷هزار و ۲۸۴میلیاردتومان رسید. این امر به روشنی نشان میدهد؛ سرمایهگذاران، بازار سهام را گزینهای جدی برای ورود پول بهشمار میآورند.
محرکهای کلیدی
دو متغیر کلیدی در هفته گذشته توانست مسیر انتظارات در بورس تهران را تغییر دهد و زمینه واکنش مثبت بازار سهام را فراهم کند. نخست، افزایش معنادار نرخ دلار توافقی در تالارهای اول و دوم بود. بهنظر میرسد سیاست مذکور از عزم سیاستگذار برای حرکت به سمت همگرایی نرخها و کاهش شکاف ارزی حکایت دارد. عبور نرخ حواله دلار در تالار اول از سطح ۸۱هزارتومان و جهش نرخ دلار در تالار دوم (که مبنای تسعیر بسیاری از شرکتهای بورسی محسوب میشود) به بالای ۱۱۵هزارتومان، موجب شد فاصله دلار موثر بر سودآوری شرکتها با نرخ اسکناس در بازار آزاد به کمتر از ۱۶درصد کاهش یابد. رخدادی که از منظر تحلیلی، سیگنالی مهم برای تعدیل انتظارات و بازنگری در برآورد سودآوری بنگاهها محسوب میشود. در کنار این عامل، تحولات بودجهای سالآینده نیز نقش کلیدی در تقویت نگاه مثبت به بازار سهام ایفا کردهاست. حذف ارز ترجیحی و شفافترشدن مفروضات ارزی در لایحه بودجه، اگرچه میتواند آثار تورمی کوتاهمدتی بههمراه داشتهباشد، اما در بازار سرمایه بهمعنای کاهش ریسک سیاستگذاری و بهبود کیفیت سود شرکتها ارزیابی میشود. مجموعه این تحولات، این پیام را به فعالان بازار مخابره کرد که مسیر سیاستهای ارزی و مالی، بیش از گذشته با منطق اقتصادی و منافع بازار سرمایه همسو شده و همین امر، محرک اصلی واکنش مثبت بورس نسبت به بازارهای موازی در هفته گذشته بودهاست.
ابهامات صعود پایدار
اما آیا میتوان ورود بورس به ابرکانال 4میلیون واحد را بهمعنای صعود پایدار قیمتها و عبور از اصلاحهای احتمالی در این بازار تلقی کرد؟ کارشناسان بر این باورند که ورود شاخصکل به کانال ۴میلیونواحدی را نباید بهعنوان نقطه پایان روند صعودی تعبیر کرد، بلکه این سطح بیش از هر چیز، آغاز مرحلهای حساستر در مسیر بازار سهام است. در این مقطع، مسیر آتی بورس به وضعیت چند متغیر کلیدی وابسته خواهد بود. تداوم یا تقویت روند نرخ ارز میتواند همچنان موتور محرک بازار باقیبماند و جریان سرمایههای خرد را به سمت صنایع دلاری و شرکتهایی با قدرت حفظ حاشیه سود هدایت کند. در مقابل، شتاب بالای رشد شاخص در هفتههای اخیر این احتمال را نیز افزایش داده که بازار وارد دورهای از فازتعادلی و آرامش شود، یعنی به اینصورت که بازار وارد فازاصلاح موقت و کوتاهمدت شود و شاهد چرخش پول درمیان صنایع گوناگون باشیم، بنابراین ممکن است در این بستر، افت قیمتی عمیقی رخ ندهد. در این میان، نقش سیاستگذار اقتصادی و ارزی تعیینکننده است. هرگونه تغییر معنادار در رویکرد ارزی سیاستگذار و مدیریت انتظارات تورمی میتواند آهنگ حرکت بورس را کند یا مسیر آن را تغییر دهد، از اینرو کانال ۴میلیونواحدی نه یک سقف قطعی، بلکه آزمونی جدی برای پایداری رونق بازار سهام محسوب میشود. در همینرابطه ابراهیم سماوی، کارشناس بازارهای مالی با بررسی روند معاملات بازار سرمایه در هفتهای که گذشت، اظهار کرد: بازار سرمایه در هفتهای کمسابقه، موفق شد با قدرت از مرز تاریخی و روانی ۴میلیونواحد عبور کند. بسیاری از تحلیلگران انتظار داشتند قبل از آن بازار وارد فازاستراحت شود؛ این در حالی است که ترکیب رشد شاخص، افزایش ارزش معاملات و ورود پرقدرت پول حقیقی، نشانداد عبور از این سطح هیجانی نبوده و از پشتوانه رفتاری و پولی قابلتوجهی برخوردار است.
این کارشناس با بیان اینکه در جریان معاملات هفته گذشته، حدود ۹۶درصد نمادهای بازار سبزپوش بودند و بیش از 4.3همت پول حقیقی وارد بازار سهام شد، گفت: آمار مذکور از مشارکت گسترده بدنه بازار در این صعود حکایت دارد. نکته مهمتر آنکه، برخلاف بسیاری از دورههای گذشته، رشد بازار صرفا متکی به چند نماد بزرگ و شاخصساز نبود و همزمانی رشد شاخصکل و شاخص هموزن نشانداد سهام کوچک و متوسط نیز در این حرکت سهیم بودهاند. این همگرایی، پیامی روشن از کاهش ریسکهای سیستماتیک و تقویت اعتماد در لایههای مختلف بازار را مخابره کرد.
ابراهیم سماوی در ادامه افزود: از منظر رفتاری، بازار سرمایه نشانههایی از تغییر فاز را بروز داد؛ فاصلهگرفتن از بیاعتمادی مزمن و ورود به مرحلهای از امید محتاطانه. هرچند همچنان انتظاری از رشد بیوقفه وجود ندارد، اما عقبنشینی ترس و افزایش تمایل به تصمیمگیری میانمدت، بزرگترین دستاورد این هفته محسوب میشود.
این کارشناس افزود: این تحولات در حالی رخداد که بازارهای موازی نیز آرام نبودند. ثبت سقف تاریخی قیمت طلا در بازار جهانی و بازگشت نرخ دلار آزاد به سطوح بالای ۱۳۳هزارتومان، نشان میدهد نااطمینانیهای کلان اقتصادی و ژئوپلیتیک همچنان پابرجاست، با اینحال تفاوت این دوره با دورههای پیشین در آن است که رشد بورس و طلا در تقابل با یکدیگر قرار نگرفته و سرمایهها بهجای خروج، در حال توزیع هوشمندانه میان داراییها هستند. به گفته او، پیامهای سیاستی نیز در شکلگیری این فضای مثبت بیتاثیر نبودهاست. اظهارات معاون اول رئیسجمهور و وزیر اقتصاد و مخابره سیگنالهای حمایتی از بازار سرمایه، انتظارات مثبتی را درمیان فعالان بازار تقویت کرد، اگرچه تجربه ادوار گذشته نشان میدهد پایداری روند صعودی، بیش از هر چیز به ثبات سیاستگذاری و تبدیل پیامها به اقدامات عملی وابسته است.
این کارشناس در مورد وضعیت بازار سهام در روزهای آینده نیز گفت: پس از چنین رشد پرشتابی، نیاز بازار به تثبیت و نفسگیری طبیعی بهنظر میرسد. نوسانات محدود یا اصلاح زمانی، نه نشانه ضعف، بلکه بخشی از یک روند سالم ارزیابی میشود. آنچه در این مرحله اهمیت دارد، حفظ سطح ارزش معاملات و تداوم گردش پول است. در چنین فضایی، احتمال چرخش تقاضا از نمادهای شاخصساز به سمت سهام بنیادیتر افزایش پیدا میکند، روندی که میتواند نشانهای از بلوغ تدریجی بازار باشد. بازار سرمایه در هفتههای اخیر با رفتار خود پیام روشنی را مخابره کرد: بورس همچنان زنده است، توان عبور از سطوح حساس را دارد و میتواند بهعنوان یکی از ارکان اصلی سبد دارایی سرمایهگذاران ایفای نقش کند، مشروط بر آنکه حمایت سیاستگذار، از سطح وعده فراتر رفته و در عمل نیز تداوم یابد.
