هفته پرنوسان بازارهای کالایی
طلا و نقره رکورد زدند
بازارهای کالایی در روزهای پایانی هفته گذشته شاهد نوسانهای معناداری بودند. تغییراتی که ریشه در اتفاقهای پیچیدهای از عوامل بنیادین اقتصادی، سیاستهای پولی، تحولات ژئوپلیتیک و چشمانداز عرضه و تقاضا دارد. درحالیکه قیمت نفت خام تحت فشار مازاد عرضه و نشانههای ضعف تقاضا کاهش یافت، فلزات گرانبها بهویژه طلا و نقره از سوی انتظارها برای کاهش نرخ بهره و افزایش نااطمینانیهای سیاسی حمایت شدند. همزمان، فلزات صنعتی همچون مس، آلومینیوم و سنگآهن نیز تحتتاثیر چشمانداز تقاضای چین و ایالات متحده و محدودیتهای عرضه جهانی قرار گرفتند.
فشار عرضه؛ عامل اصلی افت قیمت نفت
قیمت نفت خام برنت در آخرین روز معاملاتی به حدود ۵۹.۶ دلار بهازای هر بشکه رسید و در مسیر ثبت دومین افت هفتگی متوالی قرار گرفت. این کاهش در شرایطی رخ داد که نگرانیها از عرضه بیش از حد، اثر ریسکهای ژئوپلیتیک را تا حد زیادی خنثی کرد. قیمتها در ابتدای هفته حتی به پایینترین سطح خود در نزدیک به پنج سال گذشته سقوط کردند. موضوعی که ناشی از انتظارهای بازار نسبت به افزایش عرضه جهانی بود.
اوپکپلاس در ماههای اخیر بهتدریج در حال بازگرداندن ظرفیتهای تولیدی تعطیل شده است و همزمان، تولیدکنندگان غیرعضو این ائتلاف نیز سطح تولید خود را افزایش دادهاند. در سوی تقاضا، نشانههای اولیه ضعف مصرف در اقتصادهای بزرگی چون چین و ایالات متحده مشاهده میشود. موضوعی که باعث شده قیمت نفت از ابتدای سال میلادی جاری حدود ۲۰ درصد کاهش یابد.
با این حال، تشدید تنشهای ژئوپلیتیک مانع از افت شدیدتر قیمتها شد. ایالات متحده پس از توقیف یک نفتکش تحریمشده، تمامی فعالیتهای دریایی مرتبط با نفتکشهای وابسته به ونزوئلا را به حالت تعلیق درآورد. همچنین واشنگتن تحریمهای خود علیه بخش انرژی روسیه را با هدف افزایش فشار در مسیر مذاکرات صلح اوکراین تشدید کرده است. بریتانیا نیز در اقدامی مشابه، تحریمهایی را علیه سه تولیدکننده کوچک نفت روسیه اعمال کرد. این تحولات، نگرانیهایی درباره اختلال احتمالی عرضه ایجاد کرده و تا حدی از قیمتها حمایت کرده است.
اوجگیری طلا در سایه تورم پایین
در نقطه مقابل بازار نفت، طلا هفتهای نسبتا صعودی را پشت سر گذاشت. قیمت هر اونس طلا روز جمعه در حدود چهار هزار و ۳۲۰دلار معامله شد و به نزدیکی رکورد تاریخی ثبتشده در ماه اکتبر رسید. این فلز گرانبها در مسیر دومین افزایش هفتگی متوالی قرار دارد. رشدی که ناشی از انتشار دادههای تورمی کمتر از انتظار در ایالات متحده است.
براساس آمارهای منتشرشده، نرخ تورم سالانه آمریکا در ماه نوامبر به ۲.۷ درصد کاهش یافت. رقمی که بهطور محسوسی پایینتر از پیشبینی ۳.۱ درصدی بازار بود. همچنین شاخص قیمت مصرفکننده هسته (CPI Core) به ۲.۶ درصد رسید که کمترین نرخ رشد آن از مارس ۲۰۲۱ محسوب میشود. این دادهها انتظارها برای کاهش فشارهای تورمی و در نتیجه، احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرالرزرو را تقویت کرده است.هرچند انتشار این آمارها به دلیل تعطیلی دولت فدرال آمریکا با محدودیتهایی همراه بود و جمعآوری دادههای قیمتی و تحلیلهای ماهانه اداره آمار کار (BLS) بهطور کامل انجام نشد، اما بازارها واکنش مثبتی نشان دادند. در حال حاضر، معاملهگران حدود ۲۵ درصد احتمال کاهش نرخ بهره در ماه ژانویه و تقریبا قطعیت آن تا ماه آوریل را در قیمتها لحاظ کردهاند.
علاوه بر عوامل پولی، تنشهای ژئوپلیتیک نیز به حمایت از قیمت طلا ادامه داد. تشدید تحریمهای نفتی علیه ونزوئلا و اظهارات مجدد رئیسجمهور روسیه درباره ادعاهای ارضی در اوکراین، نااطمینانی سیاسی را افزایش داده است. در مجموع، بهای طلا از ابتدای سال جاری میلادی حدود ۶۵ درصد رشد کرده که قویترین عملکرد سالانه آن از سال ۱۹۷۹ تاکنون بهشمار میرود.
تقاضای صنعتی قوی مس در برابر ابهامات سیاستی
قیمتهای آتی مس بیش از ۵.۴ دلار بهازای هر پوند تثبیت شد و در نزدیکی بالاترین سطح چندماهه خود باقی ماند. این فلز صنعتی از تقاضای قوی دو اقتصاد بزرگ جهان، یعنی چین و ایالات متحده، بهرهمند شده است. تحلیلگران به رشد قابلتوجه در بخشهای کلیدی اقتصاد چین، بهویژه خودروهای برقی و زیرساختهای انرژی اشاره میکنند که مصرف مس را افزایش داده است. در ایالات متحده نیز موج سرمایهگذاریهای مرتبط با هوش مصنوعی و توسعه مراکز داده، تقاضا برای این فلز را تقویت کرده است. از سوی دیگر، نگرانیها درباره احتمال اعمال تعرفههای جدید آمریکا بر فلزات تصفیهشده، موجب شده معاملهگران مسیر محمولهها را به سمت بازار آمریکا تغییر دهند و در نتیجه، شرایط عرضه در سایر مناطق جهان محدودتر شود.
در بخش عرضه، اختلالهای مداوم در معادن بزرگ جهان، بهویژه در شیلی و پرو، چشمانداز صعودی قیمت مس را تقویت کرده است. با این حال، عدم قطعیت در مسیر سیاست پولی آمریکا و نبود حمایتهای سیاستی قویتر از سوی دولت چین، تا حدی از خوشبینی سرمایهگذاران کاسته است.
نقره نیز عملکردی چشمگیر از خود نشان داد و قیمت آن در روز جمعه به بیش از ۶۵.۵ دلار در هر اونس رسید. سطحی که بسیار نزدیک به رکوردهای تاریخی این فلز است. نقره در مسیر چهارمین افزایش هفتگی متوالی خود قرار دارد و از ابتدای سال تاکنون بیش از ۱۲۰ درصد رشد کرده است. این جهش نیز ناشی از افزایش تقاضای سرمایهگذاران برای داراییهای امن و همچنین معاملات مرتبط با کاهش ارزش پولها است. کاهش نرخهای بهره، افزایش نگرانیهای مالی و نااطمینانی اقتصادی جهانی، جذابیت فلزات گرانبها را افزایش داده است. ورود بیسابقه سرمایهگذاران نهادی و خرد به صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) نقره، بازتاب روشنی از این روند است. علاوه بر تقاضای سرمایهای، مصرف صنعتی نقره نیز بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است. بخشهایی مانند انرژی خورشیدی، خودروهای برقی و مراکز داده، نقش مهمی در تقویت تقاضای این فلز ایفا کردهاند. از منظر عرضه، بازار نقره در لندن با محدودیتهایی مواجه شده و پیشبینی میشود این فشار عرضه حداقل تا سال ۲۰۲۶ ادامه داشته باشد.
آینده سنگآهن و آلومینیوم در گرو چینیها
قیمت آتی سنگآهن با صعود به بیش از ۷۷۰یوآن در هر تن، به بالاترین سطح دو هفته اخیر رسید. بهبود سودآوری فولادسازان و انتظار برای ذخیرهسازی مجدد پیش از تعطیلات سال نو در چین، از عوامل اصلی حمایتکننده قیمتها بوده است. کاهش هزینه نهادههایی مانند زغالسنگ و کک، حاشیه سود فولاد را افزایش داده و برخی کارخانهها را به افزایش تولید ترغیب کرده است.
در بازار آلومینیوم نیز قیمتها در حدود دو هزار و ۸۹۰ دلار در هر تن در نوسان بود و نزدیک به اوج یکماهه خود باقی ماند. اقدامات محرک جدید چین برای مقابله با بحران املاک و محدودیتهای تولید جهانی، چشمانداز این فلز را تقویت کرده است. اختلال در برخی واحدهای ذوب، ازجمله در ایسلند، فشار عرضه را تشدید کرده و قیمت آلومینیوم را از ابتدای سال حدود ۱۴ درصد افزایش داده است.
بهطور کلی بازارهای کالایی جهان در مقطعی حساس قرار گرفتهاند. جایی که مازاد عرضه، سیاستهای پولی، تحولات ژئوپلیتیک و تغییرات ساختاری در تقاضای صنعتی، مسیر قیمتها را رقم میزند. تداوم این روندها میتواند در ماههای آینده نیز نوسانات قابلتوجهی را در بازارهای جهانی در پی داشته باشد.
