چرا حضور شریک اقتصادی استراتژیک ایران بعداز دو دهه به نتیجه نرسیده است؟
روزنامه شماره ۶۴۴۰
تحریمهای بینالمللی، اقتصاد ایران را با چالشهای متنوعی مواجه کرده است. با این حال، توسعه همکاریها با چین و روسیه، از سوی مسوولان همواره بهعنوان یکی از مسیرهای مقابله با تحریمها مطرح شده است. حالا نزدیک به ۲دهه پس از شروع دور اول تحریمها میتوان درستی این گزاره را آزمون کرد. یکی از شاخصهایی که میتوان در بررسی سطح روابط اقتصادی میان ایران و چین به آن استناد کرد، میزان سرمایهگذاری این شریک راهبردی در بخشهای اقتصادی ایران است. مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی ایران در یک مطالعه، روند سرمایهگذاری چین در پروژههای زیرساختی ایران را تحلیل کرده است. بر اساس دادههای این گزارش، تنها برخی از پروژههای مشترک، بهطور کامل اجرایی شدهاند و بسیاری از ابرپروژههایی که چین در آنها مشارکت کرده، به ثمر نرسیده است. چین یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان محسوب میشود و این کشور سالانه بیش از ۳۵۰۰میلیارد دلار کالا و خدمات به سایر کشورها صادر میکند. با اینکه ایران بازار بسیار مهمی برای این غول اقتصادی محسوب میشود، اما نباید نسبت به اهمیت اقتصادی ایران برای چین بزرگنمایی کرد. حجم مبادلات اقتصادی چین با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی چندین برابر میزان تجارت با ایران است. در نتیجه چینیها با توجه به منافع ملی خود، ریسکهای سرمایهگذاری در ایران را محاسبه میکنند و در صورت افزایش مخاطرات سرمایهگذاری، پروژههای خود را محدود میکنند. این یک واقعیت اقتصادی است که باید توسط سیاستگذاران مورد توجه قرار گیرد. عمده کشورهای جهان بهدلیل نگرانی از مکانیسم تحریمها ریسک سرمایهگذاری در ایران را بالا میدانند. طبیعتا چین بهعنوان کشوری که با برنامهریزی دقیق موفق شده از کشوری توسعهنیافته، به بزرگترین اقتصاد آسیا تبدیل شود نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین قدم اول برای تشویق شرکتهای خارجی به سرمایهگذاری در ایران، «لغو تحریمها»، «کاهش تنشهای ژئوپلیتیک»، «بازسازی روابط با همسایهها» و «حضور بهعنوان یک بازیگر موثر در زنجیره ارزش جهانی» است. در غیر این صورت، احتمالا کشورهای دوست و شریک به مرور همکاری با ایران را کاهش خواهند داد.